Przejdź do głównej zawartości

Podręczny słowniczek wyrażeń filmowych


Film jako kategoria twórcza posługuje się swoim specyficznym językiem. Praktycznie każda dziedzina wiedzy lub sztuki posługuje się specyficznym słownictwem. Takie wyrażenia są najczęściej niezrozumiałe przez ogół ludzi. Nawet poeci też posługują się trudnymi wyrazami. Przykładowo Szekspir stał się znany ze stosowania pentametru jambicznego. Nie sądzę, aby termin ten był szeroko znany. Podobnie jest z językiem filmu. Dlatego postaram się w sposób możliwie prosty, własnymi słowami zdefiniować pewne wyrażenia, które podczas edycji wideo są częścią języka roboczego.
  • Kadr - jest to prostokątny wycinek widocznego otoczenia, który zostanie wyświetlony na ekranie. W rzeczywistości przestrzeń otacza nas we wszystkich kierunkach. Na ekranie jest wyświetlany jedynie niewielki fragment tej przestrzeni. Jest to najczęściej wycinek prostokątny o standardowych proporcjach 16:9 lub 4:3. Zawartość nazywana jest kadrem. To co mieści się wewnątrz tego wycinka jest określane jako pokazane w kadrze, lub zawierające się w kadrze. To co widać w kadrze podlega woli autora - w którym kierunku zwrócił obiektyw kamery i jak szeroko ustalił pole widzenia.
  • Kadrowanie - czynność polegająca na dokonywaniu wyboru tego co ma być pokazane. W nagranym materiale edytor ma pewne (dosyć ograniczone) możliwości dokonania poprawek kadrowania. Podobnie jak podczas edycji zdjęcia można odciąć niektóre obszary w pobliżu krawędzi, aby pozbyć się zbędnych szczegółów.
  • Ruchy kamery - w odróżnieniu od zdjęcia filmowanie nie jest momentalne. Wykonanie zdjęcia to uchwycenie momentu, natomiast filmowanie jest rozciągnięte w czasie. Dzięki temu można ukazać ruch, a w trakcie jednego ujęcia kadr może zmieniać się w sposób płynny. Ruchy kamery można generalnie podzielić na ruchy wzdłuż osi obiektywu i prostopadłe do tej osi.
  • Panoramowanie i dolly. Są to przykłady ruchów kamery prostopadłych do osi obiektywu. Panorama polega na tym, że kamera jest w stałym punkcie, a jedynie zmienia się kierunek osi obiektywu. Kamerzysta obraca (w poziomie lub pionie) kamerę tak aby obraz w obiektywie się przesuwał. Dolly to taki rodzaj ruchu, kiedy kamera się nie obraca, a jedynie przesuwa prostopadle do osi obiektywu. Efekt jest nieco podobny do panoramy. Podczas edycji wideo, w pewnym stopniu, można naśladować efekt dolly. Dolly to nazwa wózka używanego do przemieszczania kamery w przedsiębiorstwa filmowych Hollywood. Stąd nazwa efektu. 
  • Najazd i odjazd - są to efekty dolly, w sytuacjach kiedy obiektyw kamery jest skierowanych w tym samym kierunku do oś wózka dolly. Najazd to przybliżanie się do obiektu filmowanego, a odjazd to oddalanie się. Podobne efekty uzyskuje się za pomocą zmiany ogniskowej obiektywu. Często jest to określane jako zoom-in, zoom-out. (przybliżenie, oddalenie)
  • Paralaksa - jest to zjawisko fizyczne polegające na różnicy prędkości kątowej nieruchomych obiektów w zależności od odległości od obserwatora. Ściślej mówiąc, jest to efekt niezgodności obrazów obserwowanych z różnych pozycji obserwatora. W edycji wideo efekt paralaksy można wykorzystać do nadania głębi obrazu. Paralaksa w ruchu obiektów sprawia złudzenie, że obraz z płaskiego zmienia się w trójwymiarowy. W rzeczywistości zjawisko to można obserwować bardzo łatwo podczas podróży pociągiem - obiekty bliskie szybko się przemieszczają, a dalekie dużo wolniej zmieniają pozycję kątową względem obserwatora.
  • Klatka, ramka - jest to pojedynczy kadr filmowy. Złudzenie ruchu w filmie polega na szybkim wyświetlaniu następujących po sobie klatek, których kadry są nieco różna od poprzedniego. Z uwagi na fizyczne uwarunkowania wzroku, kadry te są interpretowane przez mózg jako ciągły ruch.
  • Klatka kluczowa - wybrana przez użytkownika, dla której ustala on parametry. Jeśli parametry ustalone dla dwóch różnych klatek (ramek) kluczowych się różnią, to komputer w klatkach znajdujących się między nimi, interpoluje zmiany tak, aby zmiany te były jednostajne w przedziale między klatkami kluczowymi. 
  • Klip - wycinek materiału filmowego. Często to określenie stosuje się też do krótkiej formy wideo np. klip muzyczny - dla odróżnienia od dłuższych utworów.
  • Ujęcie filmowe - materiał filmowy nagrany za jednym razem, najkrótszy fragment filmu.
  • Scena - zestaw kilku ujęć, z zachowaniem jedności miejsca i czasu, składający się na pewną logiczną całość
  • Cięcie - zakończenie ujęcia
  • Przejście - sposób kompozycji filmu na granicach cięć. Jak sama nazwa wskazuje, jest to przejście od jednego ujęcia do drugiego. Obraz przejścia najczęściej składa się z obrazów obu ujęć zmieszanych ze sobą. Istnieje wiele typów przejść: przenikanie, przenikanie przez biel, przenikanie przez czerń, różne efekty geometryczne itp.
  • L-cut - cięcie typu L. Zachodzi w sytuacji, kiedy ścieżka dźwiękowa wyprzedza nieco początek ścieżki wideo. Dźwięk przygotowuje widza do mającego pojawić się obrazu.
  • Jump cut - sposób montażu cięć, kiedy obrazy różnią się stosunkowo niewiele. Widoczne są “skoki” treści obrazu. Czasem mogą być stosowane jako efekt artystyczny, najczęściej maskowane są przejściem typu “przenikanie”
Wybrałem jedynie te wyrażenia, które - moim zdaniem - będą niezbędne podczas zajęć Koła Filmowego. Więcej przydatnych wyrażeń filmowych w artykule Najważniejsze to dobrze zacząć (kliknij, aby przejść do artykułu)


Komentarze

Popularne posty z tego bloga

Ciekawostki. Rzeki Babilonu Boney M 1979 Sopot

Rivers of Babylon  Boney M Większość popularnych piosenek krąży tematycznie wokół miłości. Dlatego słuchając przebojów w oryginalnej wersji czasem trudno skojarzyć, że teksty niektórych mogą być naprawdę zaskakujące. Kiedy przetłumaczyłem mojej znajomej tekst piosenki Leonarda Cohena "Who by fire" i okazało się, że słowa nie są wcale o miłości, tylko o umieraniu, to stwierdziła, że jest rozczarowana. Zauroczona wpadającą w ucho melodią i głosem Cohena, była przekonana, że w piosence są wątki dotyczące uczucia pomiędzy mężczyzną i kobietą. Okazało się, że nic z tych rzeczy. Zapraszam do wysłuchania wersji Boney M - Sopot 1979, a podczas słuchania można przeczytać tekst poniżej, wyjaśniający o czym właściwie jest ta piosenka.   Podobnie jest z piosenką Rivers of Babylon w wykonaniu Boney M. Zespół ten kojarzy się raczej z muzyką lekką i dyskotekową. Słuchając piosenki zawsze miałem skojarzenia bardzo przyjemne, w nastrojach gorącego lata i wakacji.  Nie przywodziła na myśl jaki

Technologie. Klawiatura komputera - podstawowe fakty

Niedoświadczonym użytkownikom komputera warto się zapoznać ze sprawami, które nie są intuicyjne i łatwe do samodzielnego odkrycia podczas klikania. Klawiatura jako urządzenie, jest tego przykładem. W swojej praktyce spotkałem się z osobami, którym najprostsze funkcje klawiatury były nieznane. Gwoli sprawiedliwości, trzeba powiedzieć, że nie odnosi się to jedynie do osób starszych. Zdarzyło mi się zaobserwować sytuacje, kiedy osoby w wieku lat dwudziestu kilku do napisania wielkiej litery włączały caps lock. Wbrew pozorom jednak obsługa klawiatury komputera jest nieskomplikowana. Trzeba zapamiętać dosłownie garstkę informacji, żeby usprawnić użytkowanie tego urządzenia. Komputer jest maszyną przetwarzającą informację. Musi być więc wyposażony w urządzenia do przyjmowania informacji i oddawania informacji. W dodatku te urządzenia muszą być przyjazne dla użytkownika. Zbiorczo do tych urządzeń używana jest nazwa interfejs, od angielskiego interface (wym. interfejs) Jest kilka rodzaj

Gify na świąteczne laurki

Gify to małe ruchome obrazki wyświetlane najczęściej na stronach internetowych. Zasada działania gifu polega na złożeniu kilku zdjęć – każde różni się nieco od pozostałych – i wyświetlaniu po kolei w krótkich odstępach czasu.  Być może pamiętacie z dzieciństwa zabawki z kartką i ołówkiem, gdzie poruszając szybko ołówkiem tak, żeby raz była widoczna, raz druga karteczka uzyskać wrażenie ruchu.