Technologie. Co to jest edycja fotografii?

Zdjęcie prosto ze smartfona - bez edycji

to samo zdjęcie po obróbce prostym edytorem w Zdjęciach Google

 Fraza "edycja fotografii" stanowi jedno pojęcie, jednak składa się z dwóch słów. Aby dokładnie zrozumieć całość najlepiej zbadać oba słowa po kolei i dopiero potem złożyć znaczenie pojęcia.

Edycja - to słowo istniało przed wynalezieniem komputerów i najczęściej używane było w kontekście kolejnych opracowań i wydań książek. Najczęściej kojarzyło się właśnie w połączeniu - nowa edycja, czyli nowe wydanie.

Jednak słowo edycja jest synonimem słów: opracować, poprawiać, obrabiać, dokonywać zmian. Tak więc edytować coś jest równoznaczne z wprowadzaniem zmian.

Fotografia również jest pojęciem bardzo szeroko stosowanym i będącym w użyciu długo przed wynalezieniem komputerów. Fotografia, to zbitka dwóch słów pochodzenia greckiego, i oznacza rysowanie światłem. Przed komputerami fotografia była zjawiskiem analogowym. Oznacza to, że promienie świetlne w sposób bezpośredni przyczyniały się do powstania obrazu na materiale światłoczułym. Na naświetlonym materiale obraz należało jedynie wywołać i utrwalić.

W komputerach proces ten jest rozbity na etapy. Pierwszy etap to działanie światła na matrycę światłoczułą. Jest to płytka elektroniczna na której w uporządkowany sposób ułożone są elementy fotoelektryczne, czyli takie, które przetwarzają światło na prąd elektryczny. Po naświetleniu każdy element generuje określony sygnał, który przesłany zostaje do komputera i przetworzony na określoną wartość liczbową. Komputer tworzy więc matryce zer i jedynek adekwatnie do układu w jaki sposób została naświetlona matryca. W matrycy, podobnie jak  w ludzkim oku, znajdują się sensory czułe na różne długości fali świetlnej, odpowiadające różnym kolorom. 

Następnie komputer matryce cyfr przesyła do urządzenia wyświetlającego np. telewizor, komputer, smartfon, ramka fotograficzna itp., w postaci uporządkowanego ciągu zer i jedynek, a urządzenie znów przekształca sygnał w matrycę i w odpowiedni sposób podświetla poszczególne punkty wyświetlacza.

Chociaż u obserwatora, fotografia cyfrowa i analogowa mogą wywoływać podobne skojarzenia, to należą do zupełnie innych kategorii technologicznych. Są tak różne jak balon i samolot. Chociaż obydwa wehikuły służą do latania w powietrzu, to przecież każdy sobie zdaje sprawę z tego, że unoszą się korzystając z różnych praw fizyki.

Fotografia cyfrowa stała się bardzo powszechna więc skupię się tylko na niej. Czym jest fotografia cyfrowa 

Patrząc na ekran wyświetlacza, widzimy kolorowy obraz o określonych parametrach. Nie musimy wiedzieć o całej złożonej technologii, która za tym stoi. Do oglądania fotografii jest to niepotrzebna zupełnie.

Inaczej sprawa wygląda jeśli chcemy tworzyć fotografie. Aby zrobić ładne fotografie trzeba nieco orientować się w ich charakterystyce technicznej. 

Należy mieć na uwadze takie sprawy jak naświetlenie, kontrast, nasycenie kolorami, ostrość, wykadrowanie. Te zagadnienia odnoszą się zarówno do fotografii cyfrowej, jak i tradycyjnej. Elementem, który nie były brany pod uwagę w fotografii tradycyjnej jest rozdzielczość. W fotografii tradycyjnej występowało zjawisko granulacji, co może nasuwać podobieństwa do rozdzielczości, ale jest to coś innego. 

Naświetlenie to parametr zależny od ilości światła padającego na materiał światłoczuły i długości trwania działania światła. Innym określeniem tego parametru jest ekspozycja. Od ekspozycji zależy bezpośrednio jasność zdjęcia. Jeśli zdjęcie jest lekko niedoświetlone, lub lekko prześwietlone w trakcie robienia, to w edytorze można ten parametr bardzo dokładnie dostosować. 

Kontrast odnosi się do różnic jasności w różnych miejscach zdjęcia. Podczas edycji kontrastem należy operować z dużym wyczuciem. 

Nasycenie kolorami ma związek z jaskrawością kolorów. Jeśli nasycenie kolorów jest zerowe, to mamy fotografię czarno-białą, gdzie znaczenie ma tylko jasność i kontrast. Na drugim brzegu skali  zdjęcie jest zbyt nasycone, to kolory są bardzo jaskrawe, przechodzą pomiędzy obiektami, a scena przedstawiona na zdjęciu jest nienaturalna. Parametrem nasycenia należy balansować z wyczuciem.

Ostrość jest parametrem związanym z optyką. Zdjęcie nieostre ma rozmazane szczegóły i przy powiększeniu trudno uzyskać dodatkową informację. Ostrość zależy od odległości obiektu fotografowanego i aparatu i jest uzyskiwana poprzez odpowiednie ułożenie przestrzenne obiektywu oraz płytki światłoczułej. Jeśli podczas robienia zdjęcia ostrość nie była dobrze ustawiona, to takie zdjęcie podczas edycji nie da się poprawić.

Wykadrowanie to element kompozycji zdjęcia. Innymi słowy to co widać na zdjęciu pomiędzy jego krawędziami. Jeśli na zdjęciu są obiekty powiększone, a kąt widzenia jest wąski, to mówimy o bliskim kadrze. Jeśli oddalone, a kąt widzenia obejmuje przestrzeń szeroko, to jest to tzw. kadr szeroki, albo daleki. Kadrowanie jest najbardziej powszechną czynnością edycji. Praktycznie każde zdjęcie wymaga kadrowania. Za wyjątkiem, może, zdjęć pozowanych i ustawianych profesjonalnie. 

Przede wszystkim należy sobie zdawać, że fotografia cyfrowa jest plikiem komputerowym. Aparaty cyfrowe, lub aparaty w smartfonach zapisują zdjęcie w pamięci w postaci pliku cyfrowego. Na pliku można wykonywać różne czynności, do czego potrzebny jest odpowiedni program użytkownika, czyli aplikacja. 

Po otwarciu zdjęcia w edytorze można łatwo dokonywać zmian, a efekt zapisać w pamięci komputera lub przesłać bezpośrednio do sieci. Zdjęcia, podobnie jak pozostałe pliki komputerowe są zawsze zapisywane w odpowiednim formacie. Format jest to konkretny, ustalony sposób zapisywania wartości matrycy punktów, w postaci wartości liczbowych. 
Formaty zdjęć można podzielić na dwie kategorie: skompresowane i nieskompresowane. Formaty nieskompresowane np. RAW to po prostu zapis wartości każdego parametru z każdej komórki matrycy światłoczułej. Z uwagi na miliony komórek zapisanie takiego zdjęcia wymaga dużo pamięci. Jednak w pliku komputerowym zawiera się cała informacja z matrycy światłoczułej. W zasadzie są to formaty dla profesjonalistów. 
Dla amatorów, z zapasem wystarczą formaty skompresowane. Charakteryzują się tym, że zapis informacji zostaje przetworzony w pewien określony matematycznie sposób, który powoduje utratę nieco informacji, ale znacznie zmniejsza wielkość pliku. 
Zarówno formaty bezstratne jak skompresowane są formatami rastrowymi. Raster jest to po prostu podział powierzchni prostokąta na malutkie kwadraty. Każdy z nich ma wartości położenia x,y oraz wartości parametrów - jasność, kolor, jaskrawość itp. 

To jest przyczyną ograniczonych możliwości powiększania takich zdjęć. Po prostu punkty zdjęcia w czasie powiększania także się powiększają, do tego stopnia, że stają się rozróżnialne przez ludzkie oko. Taki stan nazywa się rozpikselowaniem. 

Istnieją też metody zapisu obrazów w postaci wektorowej. Obraz wektorowy nie jest reprezentowany za pomocą matrycy rastrowej, a za pomocą formuł matematycznych. Przykładem takiej grafiki są czcionki w edytorach tekstu. 

Pliki komputerowe mają do siebie to, że łatwo wykonać ich dokładną kopię. Daje to możliwość obróbki zdjęcia bez naruszania oryginału. To ogromna zaleta technik cyfrowych. Bardzo łatwo można tworzyć różne wersje tego samego obrazu i wybrać najlepszy.

Nieodłączną cechą pliku komputerowego jest to, że do edycji wymaga odpowiedniej aplikacji, czyli programu użytkowego. Program do obróbki zdjęć nosi nazwę edytora zdjęć. Dostępnych jest wiele takich programów. Niektóre jak Adobe Photoshop, albo Corel Photo Paint są płatne. Są to programy o bardzo rozbudowanych możliwościach. Ale są też programy bezpłatne o równie dużych możliwościach np. Photopea, który możliwościami - praktycznie - dorównuje drogiemu Adobe Photoshop. Jest też wiele innych programów o nieco mniejszych możliwościach, za to dużo łatwiejsze w opanowaniu obsługi np. iPiccy. Takich programów jest naprawdę dużo. Jeśli ktoś jest zainteresowany to łatwo znajdzie w Indernecie. Edytory fotografii mogą być instalowane na komputerach lub smartfonach. Jest też klasa edytorów, których nie trzeba instalować. Edytuje się w Internecie. Działanie tych programów polega na tym, że użytkownik udziela danej usłudze dostęp do konkretnego zdjęcia. Potem dokonuje zmian, a potem pobiera gotowe zdjęcie na swój komputer. 

Interfejs edytora w Zdjęciach Google. Tylko podstawowe czynności, ale bardzo prosty w obsłudze

 

Usługa Google Zdjęcia, która umożliwia bezprzewodowe przesyłanie zdjęć z komputera lub laptopa - ma wbudowany prosty program do edycji.