Fizyka Newtona Skąd wiemy jakie są prawa natury?

Bezwzględnego obowiązywania praw natury sformułowanych przez fizyków nie da się udowodnić. Brak możliwości udowodnienia bezwzględnej prawdziwości praw fizyki dotyczy wszystkich praw. Nie tylko tych sformułowanych przez Newtona. Nie jest to wadą metody naukowej ani nie umniejsza roli nauki w poznawaniu świata. Metoda naukowa - obserwacja, eksperymenty, formułowanie ogólnych wniosków na tej podstawie - to po prostu najlepsze narzędzie intelektualne, którym dysponuje ludzkość. Inne metody poznania typu objawienie nie prowadzą do praktycznych i wartościowych rezultatów. 

Zasługą Newtona jest też wprowadzenie i uściślenie pojęć, którymi posługuje się w swoich teoriach. Pojęcia siły, masy, inercji (bezwładności), układu odniesienia itd,, stały się konkretnymi terminami mającymi ściśle określone znaczenie. Wiele słów w języku naukowym i języku potocznym brzmi tak samo. Należy jednak pamiętać, że język naukowy przypisuje tym słowom ściśle określone znaczenie. I tak należy je stosować. Stosowanie słownictwa naukowego w nieodpowiednim kontekście prowadzi do bełkotu. 

Nauka jest procesem ciągłym. Rozwój wiedzy prowadzi do tworzenia nowym możliwości obserwacyjnych, a nowe obserwacje prowadzą do rozwoju i pogłębiania wiedzy. Jeśli chcemy zrozumieć fizykę to trzeba sobie uzmysłowić, że nie ma bezwzględnych praw fizyki. Nie ma też obserwacji bez błędów. Każdy pomiar i każda obserwacja zawiera w sobie błąd. Istnieją metody na szacowanie wielkości tych błędów, ale nie ma możliwości ich uniknięcia. W świecie fizycznym nie ma możliwości zmierzenia czegokolwiek z całkowitą dokładnością.

Podsumowując, należy Newtonowi przyznać, że dzięki jego osiągnięciom dokonał się ogromny przełom intelektualny, który zaowocował przyspieszeniem rozwoju technicznego cywilizacji ludzkiej. I chociaż w dwudziestym wieku eksperymenty pokazały, że jego opis natury nie jest całkowicie dokładny, to właśnie dzięki fizyce Newtona instrumenty badawcze stały się tak dokładne, że wykazały nieścisłości teorii i obserwacji. 

Ponad dwa tysiące lat temu Arystoteles opisał swoją wizję natury. Na wiele wieków idee Arystotelesa wydawały się opisywać naturę zgodnie z rzeczywistością. Poglądy Arystotelesa okazały się w większości błędne. Fakt ten nie stanowi ujmy dla myśliciela. Posiadał on bowiem naprawdę ogromny intelekt. To czego mu brakowało, to brak danych doświadczalnych. Wychodząc od założeń opierających się na poglądach religijnych i na podstawie własnych obserwacji wyciągał wnioski dotyczące działania świata fizycznego. Jednak nie stosował eksperymentów w celu potwierdzenia lub obalenia swoich twierdzeń. 

Chociaż umysł miał bystry i znał logikę, to wyciągał błędne wnioski, bo wychodził od błędnych założeń, a jego warsztat badawczy pozbawiony był wielu narzędzi. Arystoteles nie znał takich pojęć jak masa lub siła tarcia. Te pojęcia oraz wiele innych pojawiły się w świadomości ludzi dużo później.  Zaczął je formułować w oparciu o weryfikację doświadczalną między innymi Galileusz ponad tysiąc lat później. 

Świat opisany przez Arystotelesa był bardzo uproszczony. Materia składała się tylko z czterech elementów, a piąty element był metafizyczny. Poza światem materialnym. Opierał więc rozumowanie na koncepcji Boga. Istoty, która stworzyła świat i która tym światem zarządzała w sposób ciągły. Dlatego to co się porusza wymagało ciągłej ingerencji, stałego popychania rzeczy. To była koncepcja "palca bożego". We wszystkim co się działo na świecie dostrzegano wolę boską. Arystoteles rozdzielał dziedziny materialną i boską. To czego nie można było zrozumieć przypisywano Bogu. 

Takie objaśnienie było koncepcyjnie bardzo proste do pojęcia. Na każde pytanie bowiem, dlaczego jest tak, a nie inaczej wystarczyło powiedzieć: "Bóg tak chciał" To było bardzo proste wyjaśnienie. Jednak poważną wadą takiego rozumowania było to, że nic nie wyjaśniało. Nie dawało możliwości przewidzenia jak się potoczą sprawy w przyszłości. Nie można było powiedzieć, że jabłko z pewnością upadnie na ziemię, bo przecież "niezbadane są wyroki boskie" i "nieznana jest wola Pana".  

Takie podejście nie dawało możliwości zrozumienia mechanizmów świata naturalnego. Obserwowanie natury, uogólnianie tych obserwacji i utrzymywanie rygoru matematycznego daje praktyczne efekty. Newton zaś zastosował matematykę i logiczne rozumowanie. Nie potrzebował przyczyn metafizycznych. Wszystko dawało się opisać naturalnym zachowaniem się materii. 

Efekty tej zmiany paradygmatu odczuwamy dziś jako niesłychany rozwój technologiczny. Po długich wiekach rozważań filozoficznych i teologicznych, które nie wnosiły nic do rozwoju cywilizacyjnego - teraz - trzysta lat po Newtonie i sto lat po Einsteinie widać naocznie jak świat jest niepoznawalnie różny od świata starożytnego.

Współczesna fizyka nie tyle wykazała, że koncepcja Boga jest błędna, co jest niepotrzebna. Nie można jej nazwać teorią. Nie ma potrzeby odwoływać się do rzeczy niepoznawalnych, bo to blokuje możliwość poznania. Zapewne cywilizację ludzką czekają jeszcze różne rewolucje poznawcze i postęp wiedzy będzie trwał nadal. Z historii zaś czerpiemy wiedzę, że poznawanie odbywa się na drodze błędów i porażek, ale też wzlotów i sukcesów.